YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİ HAKKINDA
VERİLEN KARARA İTİRAZ EDEN (DAVALI) : MUĞLA VALİLİĞİ
VEKİLİ : AV. TESLİME SERMİN KURT
Muğla İl Sağlık Müdürlüğü
Menteşe/MUĞLA
KARŞI TARAF (DAVACI) : MUĞLA BAROSU BAŞKANLIĞI
Muslihittin Mah. 12. Sk. No:2/A
Menteşe/MUĞLA İSTEMİN ÖZETİ: Muğla İli Hıfzıssıhha Meclisi Kurulunun 02.10.2020 tarihinden itibaren 01.12.2020 tarihine kadar sivil toplum kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları, birlikler ve kooperatifler tarafından düzenlenecek olan genel kurul
toplantıları ve etkinliklerinin ertelenmesine yönelik 02.10.2020 tarih ve 89 sayılı kararının,
kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarına ilişkin kısmının iptali istemiyle açılan davada; dava konusu işlemin, temel haklar kapsamındaki bir hakkın kullanımını engellemesi nedeniyle uygulanması halinde telafisi güç zararların doğacağı gerekçesiyle yürütmenin durdurulması isteminin kabulü yolunda Muğla 3. İdare Mahkemesince verilen 13/10/2020 tarih, E:2020/398 sayılı kararın kaldırılması ve yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verilmesi istemidir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren İzmir Bölge İdare Mahkemesi Altıncı İdare Dava Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27. maddesi uyarınca dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler incelenerek gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "yürütmenin durdurulması" başlıklı 27. maddesinde, "Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler.
Yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilen kararlar; idare ve vergi mahkemeleri ile tek hakim tarafından verilen kararlara karşı bölge idare mahkemesine, kararın tebliğini izleyen günden itibaren yedi gün içinde bir defaya mahsus olmak üzere itiraz edilebilir. İtiraz edilen merciler, dosyanın kendisine gelişinden itibaren yedi gün içinde karar vermek zorundadır. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir." kuralına yer verilmiştir.
Dava, Muğla İli Hıfzıssıhha Meclisi Kurulu'nun 02.10.2020 tarihinden itibaren 01.12.2020 tarihine kadar sivil toplum kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları, birlikler ve kooperatifler tarafından düzenlenecek olan genel kurul toplantıları ve etkinliklerinin ertelenmesine yönelik 02.10.2020 tarih ve 89 sayılı kararının, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarına ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmıştır.
1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun "Olağan toplantı" başlıklı 82. maddesinde; "Genel kurul son rakamı çift olan yıllarda olmak kaydıyla iki yılda bir Ekim ayının ilk haftası içinde baro başkanının daveti üzerine gündemindeki maddeleri görüşmek üzere toplanır." hükmü, "Toplantıya çağrı" başlıklı 84. maddesinde ise; "Genel Kurulun olağan toplantısının yeri, saati ve gündemi ile ilk toplantıda yeterli çoğunluk sağlanamadığı takdirde ikinci toplantının günü, saati ve toplantı yeri, baro çevresi adalet dairelerinde ve baronun uygun bir yerinde en az otuz gün önceden başlamak üzere, genel kurulun toplanacağı tarihe kadar duyurulur. Bu duyuru, tebligat hükmündedir." hükmü düzenlenmiştir.
1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 27. maddesinde; "Umumi hıfzıssıhha meclisleri mahallin sıhhi ahvalini daima nazarı dikkat önünde bulundurarak şehir ve kasaba ve köyler sıhhi vaziyetinin ıslahına ve mevcut mahzurların izalesine yarayan tedbirleri alırlar. Sari ve salgın hastalıklar hakkında istihbaratı tanzim, sari ve içtimai hastalıklardan korunmak çareleri ve sıhhi hayatın faideleri hakkında halkı tenvir ve bir sari hastalık zuhurunda hastalığın izalesi için alınan tedbirlerin ifasına muavenet eylerler." hükmü, 77. maddesinde; " Sari ve salgın hastalıklardan birinin hüküm sürdüğü veya tehdit ettiği mahallerde Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletinin tasvibiyle bütün umumi mahallerde vuku bulacak içtimalar tahdit veya menolunabilir... " hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 82 nci maddesi gereğince 2020 yılı Ekim ayının ilk haftası içinde bulunan 3-4 Ekim tarihlerinde Muğla Barosunun genel kurul toplantısının yapılacağı, Muğla İli Hıfzıssıhha Meclisi Kurulunca, Covid-19 salgını gerekçe gösterilerek 02.10.2020 tarihinden itibaren 01.12.2020 tarihine kadar sivil toplum kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları, birlikler ve kooperatifler tarafından düzenlenecek olan genel kurul toplantıları ve etkinliklerinin ertelenmesine yönelik 02.10.2020 tarih ve 89 sayılı dava konusu kararın alındığı, davacı Baro Başkanlığı tarafından da anılan kararın kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarına ilişkin kısmının iptali istemiyle önümüzdeki davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 27 ve 77 nci maddeleri uyarınca bulaşıcı ve salgın hastalıklarla mücadelede alınacak tedbirler kapsamında koronavirüs salgınının toplum sağlığı ve kamu düzeni açısından oluşturduğu riski yönetme, sosyal izolasyonu temin, fiziksel mesafeyi koruma ve hastalığın yayılım hızını kontrol amacıyla, ülke genelinde ve iller özelinde, mevcut tedbirlere ilaveten umumi hıfzıssıhha meclisleri tarafından ek tedbirlere yönelik kararlar alınabileceği açık olup, dava konusu kararda Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 27. maddesi yanında 72. maddesi de dayanak gösterilmişse de aynı Kanunun 27 ve 77.maddesi uyarınca bu kararı alabileceğinden bu husus esasa etkili görülmemiştir.
Bu durumda, Dünya Sağlık Örgütü tarafından Corona virüsü kaynaklı Covid-19 hastalığı nedeniyle 11.03.2020 tarihinde pandemi ilan edilmesi ve aynı hastalık temelinde ülkemizde de virüs yayılımına bağlı olumsuz etkilerin devam ettiği hususları gözetildiğinde, baro genel kurul toplantı ve etkinliklerinin sınırlı bir süre için (01.12.2020 tarihine kadar) ertelenmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; davalı itirazının kabulüne, Muğla 3. İdare Mahkemesinin yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne ilişkin 13/10/2020 gün ve E:2020/398 sayılı kararının kaldırılmasına, 2577 sayılı Yasanın 27. maddesinde öngörülen açıkça hukuka aykırı olmak ve telafisi güç veya imkansız zararların doğması şartları birlikte gerçekleşmemiş olduğundan, dava konusu işlemin yürütmesinin durdurulması isteminin reddine, 10/11/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
Başkan Üye Üye
MUSTAFA KEMAL AKA TARIK ÖZDİREK KÜRŞAT URAL
28015 38052 37829
X
AYRIŞIK OY: Dava, 02.10.2020 tarihinden itibaren 01.12.2020 tarihine kadar sivil toplum kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları, birlikler ve
kooperatifler tarafından düzenlenecek olan genel kurul toplantıları ve etkinliklerinin ertelenmesine ilişkin 02.10.2020 tarih ve 89 sayılı kararının, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarına ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasamızın 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin laik, demokratik ve sosyal bir hukuk Devleti olduğu kuralına yer verilmiştir. Anayasa Mahkemesinin birçok kararında da belirtildiği gibi "hukuk devleti"; insan haklarına dayanan, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, her alanda eşitliği gözeten, adaletli bir hukuk düzeni kurup sürdürmekle kendisini yükümlü sayan, hukuk güvenliğini sağlayan, bütün etkinliklerinde hukuka ve Anayasaya uyan, eylem ve işlemleri hukuka uygun ve aynı zamanda bağımsız yargı denetimine açık olan devlettir. Anılan ilkenin bir gereği olarak, hiçbir organ yada kurum dayanağını Anayasa yada yasadan almadığı yetkiyi kullanamayacak yada yetki veya görevini bir başka organa devredemeyecektir.
Dairemiz kararında ve itiraza konu kararda yer verilen Anayasa ve Yasa kuralları birlikte değerlendirildiğinde; ülkemizde ve dünyada yaşanan pandeminin, toplum sağlığı ve kamu düzeni yönünden oluşturduğu tehlikelerin giderilmesi için bilimsel olarak alınması gereken önlemlerin gerektirdiği, toplumsal ve/veya bireysel bazı kısıtlamaların; gerçek, geçerli ve yeterli nedenlere dayandığının, bu nedenle alınacak önlemlerin meşru ve kamu yararı amacına uygun olduğunun kabulü gerekmektedir. Bununla birlikte; kamu kurumu niteliğinde meslek örgütü olarak Baroların seçimli genel kurul tarihleri yasa ile belirlenmiştir. Yasa gereği yapılacak "seçimli genel kurul toplantılarının", 1593 sayılı Yasanın 77. maddesinde idari işlemlerle sınırlama ve yasaklama yetkisine konu edilmiş "umumi mahallerde yapılacak toplantı" kapsamında nitelenmesine olanak bulunmamaktadır. Zamanı ve yöntemi yasa ile belirlenmiş, yargı gözetimi altında yapılacak seçimler; "norm sıradizgisi" gereği, ancak yasa ile ertelenebilecektir. Ulusal mevzuatımızda; seçimli Baro Genel Kurullarının ertelenmesine yönelik İçişleri Bakanlığı veya Hıfzısıhha Kuruluna yasayla verilmiş, açık bir yetki bulunmamaktadır.
Bu durumda, idarece erteleme yetkisinin kullanılabilmesinin, ancak yasama fonksiyonu içinde yasa düzeyinde hukuk normu ile açıkça verilmiş "yetki" ile olanaklı olduğunun, hiçbir organın kaynağını Anayasamızdan almadığı devlet yetkisini kullanamayacağının kabulü gerektiğinden; idarenin 1593 sayılı Yasanın salgın hastalıklarda alınacak önlemler bakımından ancak; genel kurulun gündemi, katılımcıların sayısı gözönünde bulundurularak toplantının yeri, taşıması gereken özellikler, katılımcıların bulaşmanın önlenmesi için uyması gereken önlemleri belirleme, belirlenen önlemlere uyulmaması durumunda yasada getirilen yaptırımları uygulamada yetkili olduğu; "seçme ve seçilme" hakkının özüne dokunacak, yasallık ve ölçülülük ilkesine aykırı olarak erteleme gibi yetkiler kullanamayacağından; Hıfzısıhha Kurulu kararının dava konusu kısmında; "yetki ve konu" yönünden hukuka uyarlık, başvuruya konu kararda sonuç olarak hukuksal isabetsizlik bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; davalının itirazının reddi gerektiği düşüncesi ile Dairemizin itirazın kabulü, yürütmenin durdurulmasına ilişkin ilk derece Mahkemesi kararının kaldırılması, yürütmenin durdurulması isteminin reddi yolunda aksi yöndeki kararına katılmıyorum.
Üye
TARIK ÖZDİREK 38052
Ö.Ç.D.